Babciowe – wsparcie dla aktywnych zawodowo rodziców

O wsparciu finansowym rządu dla rodziców, którzy zdecydują się powrócić do pracy, a opiekę nad dzieckiem powierzyć np. dziadkom, mówiło się od dawna. Tzw. „babciowe” było jednym z haseł w jesiennej kampanii wyborczej. Jednak jest duża szansa, że obietnice wejdą w życie w ciągu kilku najbliższych miesięcy – 9 kwietnia 2024 r. rząd przyjął projekt przepisów o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu małego dziecka.

1500 zł na opiekę dziadków

Rodzice dzieci w wieku od 12 do 35 miesiąca, którzy zdecydują się na powrót do pracy zawodowej i powierzenie opieki nad swoimi pociechami osobie z rodziny (np. babci, dziadkowi) czy niani zatrudnionej na podstawie umowy uaktywniającej, otrzymają 1500 zł miesięcznie (w przypadku dziecka z niepełnosprawnością kwota wsparcia ma wynieść 1900 zł). Co ważne, świadczenie będzie wypłacane przez 24 miesiące. Jeśli będzie miało ono pokrywać opiekę sprawowaną przez dziadków pobierających świadczenie emerytalne, będzie możliwość ubiegania się przez nich o ponowne przeliczenie podstawy składki w związku ze świadczeniem z tytułu opieki nad wnukiem, a tym samym zwiększenia świadczenia emerytalnego.

Środki w ramach tzw. „babciowego” mają wpływać na konto rodzica i to on będzie decydował, na co je będzie wydatkował. Aby uniknąć prób wyłudzeń w tym zakresie, ustawodawca jasno określił warunki, jakie muszą spełnić rodzice dziecka, aby zostali zaliczeni do osób aktywnych zawodowo. Według projektu aktywność zawodowa jest rozumiana jako:

• podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalno-rentowym (umowa o pracę, umowy zlecenia, prowadzenie własnej działalności);
• pobieranie różnego rodzaju zasiłków – macierzyńskiego, chorobowego, opiekuńczego, wyrównawczego czy świadczenia rehabilitacyjnego;
• podleganie obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu;
• w przypadku rolników – podleganiu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy a w przypadku ubezpieczenia rolnika na wniosek nieprzerwany 12-miesięczny okres ubezpieczenia.

Co więcej, w decyzji o przyznaniu świadczenia „Aktywny Rodzic” będzie brana również pod uwagę sytuacja zawodowa drugiego z rodziców. Ten musi spełnić chociaż jeden z poniższych warunków, aby był również uznany za aktywnego zawodowo – opłacane przez niego składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe nie mogą być niższe niż:

• 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę w okresie, w jakim ma być przyznane świadczenie;
• W przypadku osób prowadzących pozarolnicza działalność gospodarczą – 30% minimalnego wynagrodzenia  za pracę w okresie, w jakim ma być przyznane świadczenie.

Zgodnie z powyższym prowadzenie działalności gospodarczej na tzw. niskim ZUS-ie, czyli preferencyjnych warunkach spełnia warunki aktywności zawodowej określonej przez projekt ustawy.

1500 zł na żłobek

Na świadczenie pokrywające koszty opieki nad dzieckiem w wieku 12-35 miesięcy będą mogli liczyć również rodzice, którzy zdecydują się posłać pociechę do żłobka lub do podobnej placówki oferującej dzienną opiekę nad dzieckiem. Co ważne, w tym przypadku kwota wsparcia wyniesie do 1500 zł (w przypadku dziecka z niepełnosprawnością do 1900 zł) miesięcznie i nie może przekroczyć kwoty realnych rodzica kosztów na rzecz placówki. W tym przypadku środki będą wypłacane bezpośrednio na konto placówki świadczącej usługi opiekuńcze. Świadczenie „Aktywnie w żłobku” ma zastąpić aktualne dofinansowanie do żłobka z ZUS, które wynosi 400 zł miesięcznie.

Pieniądze dla rodzica pozostającego z dzieckiem w domu

Rządowy projekt przewiduje również wsparcie finansowe dla tych rodziców, którzy nie mają możliwości podjęcia aktywności zawodowej ze względu na brak możliwości zapewnienia opieki innych osób lub placówki nad dzieckiem. Świadczenie „Aktywnie w domu” będzie dedykowane rodzicom dzieci w wieku 12-35 miesięcy i zastąpi dotychczasowy Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. W odróżnieniu od RKO rodzic będzie mógł otrzymywać świadczenie wyłącznie w wariancie 500 zł miesięcznie przez 24 miesiące (w przypadku RKO rodzic mógł zadecydować, że otrzyma 1000 zł miesięcznie przez rok). Kolejną różnicą jest to, że świadczenie „Aktywnie w domu” będzie przysługiwało już pierwszemu i jedynemu dziecku w rodzinie (RKO było wypłacane na drugiej i kolejne dziecko w rodzinie).

Czy jeśli rodzic zadecyduje, że chce pozostać ze swoim dzieckiem w domu, nie będzie mógł wycofać się ze swojej decyzji przez okres wypłaty świadczenia, czyli 24 miesiące? Oczywiście, że nie. Projekt ustawy przewiduje możliwość dowolnej liczby zmiany świadczeń, z których się korzysta, z zastrzeżeniem, że w na jedno dziecko można pobierać świadczenie wyłącznie z tytułu jednego rodzaju aktywności („Aktywny rodzic”, „Aktywnie w żłobku” lub „Aktywnie w domu”).

„Aktywny Rodzic” – od kiedy?

Rząd zakłada, że przepisy o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu małego dziecka mogą zacząć obowiązywać już od 1 października 2024 r. Jednak projekt czeka proces legislacyjny, a więc nie można zakładać pewnej daty obowiązywania założeń projektu. Jedno jest pewne – „Aktywny rodzic” będzie istotnym wsparciem dla rodziców wychowujących małe dzieci i w wielu przypadkach może ułatwić decyzję o powrocie rodziców do aktywności zawodowej.