Serwis o edukacji finansowej dzieci i młodzieży

Dlaczego warto uczyć dziecko robić listy zakupów

Katarzyna Jóźwik   •   06 września 2022 r.

Codzienne zakupy są często robione w pośpiechu i bez większego zastanowienia. Po powrocie do domu okazuje się jednak, że zapomnieliśmy o części najważniejszych produktów. Często też do koszyka trafiają rzeczy, które nie są artykułami pierwszej potrzeby. Aby uniknąć takich sytuacji, a przy okazji realnie kontrolować wydatki, warto przygotowywać listy zakupów. Włącz w to swoje dziecko, aby przy okazji nauczyć go jak zachować zdrowy rozsądek w sklepie.

Lekcja 1: skończony budżet domowy

Dziecko – jako prawowity członek Twojej rodziny – powinien być świadomy, że dysponujecie określonym budżetem domowym na dany miesiąc. Warto na ten temat z nim porozmawiać i wytłumaczyć jakie są regularne, comiesięczne wydatki, którym musi sprostać wasza rodzina. Do tej grupy należą również zakupy, które w zestawieniu z innymi kosztami życia stanowią z reguły większą część wydatków.

Tym bardziej ważne jest, aby zachować zdrowy rozsądek w trakcie wizyt w sklepach. Kiedy Twoje dziecko będzie świadome jak duże są koszty utrzymania rodziny i co się na nie składa, będzie bardziej skłonne do przemyślanych decyzji zakupowych. Wspólne tworzenie listy zakupów pozwoli Wam mądrze zaplanować wydatki.

Lekcja 2: rzeczy naprawdę potrzebne a zachcianki

Wspólne przygotowanie listy zakupów z dzieckiem skłoni go do refleksji nad tym, które artykuły są rzeczywiście potrzebne, a z zakupu których można zrezygnować. Każdy rozsądny maluch zrozumie, że zakup chleba, masła czy mleka jest ważniejszy niż upatrzona przez niego zabawka czy słodycze. Spełnianie od czasu do czasu dziecięcych zachcianek nie jest złe, jednak dziecko również musi być świadome, że są ważniejsze wydatki a jego rodzina dysponuje określonym budżetem. Poza tym świadoma rezygnacja przez dziecko z niektórych zakupowych zachcianek – np. wymarzonej zabawki – jest doskonałą okazją do nauki oszczędzania na określony cel. Maluch, który samodzielnie uzbierał pieniądze na zabawkę czy książkę, z pewnością bardziej doceni jej wartość.

A o granicach, jakie warto zachować przy spełnianiu dziecięcych zachcianek przeczytasz w tekście: Zachcianki i potrzeby dzieci – do jakiego stopnia ulegać w ich spełnianiu.

Lekcja 3: planowanie i konsekwencja

Spisanie listy zakupów uczy również określania rzeczywistych potrzeb całej rodziny. Dodatkowo odgórne określenie produktów, które mają być kupione, jest też dobrą lekcją konsekwencji w działaniu. Dlatego też warto włączać dziecko nie tylko w przygotowanie listy zakupów, ale również w same zakupy. Wizyta z rodzicem w sklepie oraz wybieranie produktów wyłącznie wymienionych na liście to praktyczna nauka zarówno konsekwencji, jak też codziennych obowiązków. Co ważne, w ścisłym trzymaniu się listy zakupów w trakcie sklepowych wojaży powinien być również wytrwały sam rodzic, a nie tylko dziecko. Wszak przykład powinien iść z góry.

Lekcja 4: analiza cen i wybór produktów w ramach budżetu

Przygotowanie listy zakupów powinno też iść w parze z budżetem, jakim dysponuje rodzina. Jeśli to możliwe, jako rodzic możesz określać kwotę jaką dysponujecie na wizytę w sklepie. Dziecko, które wie, że posiadacie ograniczoną kwotę, dokładniej przemyśli produkty, które ma ochotę kupić. Określony budżet może też skłonić Was oboje do analizy cen tego samego produktu różnych marek czy kalkulacji opłacalności zakupu promocyjnych wielopaków. Wartością dodaną będzie też rozsądek w zakresie ilości produktów krótkotrwałych. Warto uświadamiać dziecko, że lepiej jest kupić np. tyle świeżych owoców, ile jesteśmy w stanie zjeść w ciągu najbliższych dni, niż robić – nawet wtedy, kiedy są w dobrej cenie – zbyt duże zapasy, które po kilku dniach się popsują i trzeba będzie je wyrzucić.

Lekcja 5: krótko- i długoterminowe plany wydatków

Z kwestią finansowych możliwości domowego budżetu wiąże się również planowanie droższych zakupów. Chociaż większość rodzinnych wydatków stanowią te dotyczące produktów pierwszej potrzeby, to niekiedy pojawia się konieczność zakupu kosztownej rzeczy, np. mebli, sprzętu elektronicznego. Kiedy Twoja rodzina stanie przed taką potrzebą – a szczególnie kiedy wydatek będzie wynikał z potrzeby Twojego dziecka – warto wspólnie zastanowić się nad rozsądnym sposobem sfinansowania zakupu. Potrzebna rzecz może stać się celem wspólnego oszczędzania. Dziecko, które będzie świadome większego wydatku w najbliższym czasie, prawdopodobnie będzie też bardziej wyrozumiałe, kiedy odmówisz mu zakupu słodyczy czy innych drobnych zachcianek. A być może samo będzie kontrolować nadprogramowe wydatki całej rodziny.

Lekcja 6: odpowiedzialność za pieniądze

Włączanie dziecka w planowanie codziennych zakupów oraz uznawanie jego sugestii w tym temacie będzie dla niego dowodem, że traktujesz poważnie jego osobę. Włączasz go w czynność niezwykle ważną dla całej waszej rodziny – planowanie wydatków i kalkulowanie domowego budżetu. Pozwalając mu współdecydować jak będzie wyglądała wasza lista zakupów i prosząc go o pomoc w ich zrobieniu, pokazujesz mu, że liczysz się z jego zdaniem. Czując na sobie część odpowiedzialności, będzie starał się podejmować mądre i świadome decyzje dotyczące zakupów oraz wydatków.